Instalacja elektryczna – wybieramy gniazda i łączniki elektryczne

Decyzja o wyborze konkretnego rodzaju osprzętu nie jest sprawą prostą, a bardzo bogata i zróżnicowana oferta producentów stawia inwestora przed dylematem: co będzie najlepsze do mojego domu? Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę fakt, czy osprzęt jest bezpieczny, co powinno być potwierdzone odpowiednimi certyfikatami i atestami, a także sposób montażu, funkcjonalność i wzornictwo. Ze względów estetycznych cały osprzęt w domu powinien być jednolity. W ofercie producentów istnieją całe serie obejmujące: łączniki klawiszowe z podświetleniem i bez niego, ściemniacze, gniazda wtyczkowe, gniazda telefoniczne, antenowe, komputerowe, głośnikowe itp. Niewątpliwym atutem będzie też budowa modułowa, pozwalająca na montowanie większej liczby gniazd i włączników w jednym miejscu w estetyczny sposób – w jednej ramce wielokrotnej.

Zaprojektuj osprzęt elektroinstalacyjny w swoim domu>>>

Ile gniazdek i włączników potrzeba?

Im więcej gniazd, tym wygodniej, ale instalacja elektryczna będzie droższa. Pozwoli to nam jednak uniknąć korzystania z mało estetycznych i niewygodnych przedłużaczy oraz rozgałęziaczy. Do ustalenia liczby odgałęzień instalacji zakończonych gniazdem lub puszką (do podłączenia odbiorników dużej mocy) w różnych krajach stosuje się różne kryteria. Są to jedynie zalecenia poparte doświadczeniem, a nie obowiązujące normy.

Gdzie mocować?

Miejsce mocowania osprzętu zależy od indywidualnych upodobań mieszkańców. Zwykle łączniki do sterowania oświetleniem umieszcza się wewnątrz pomieszczenia – przy drzwiach od strony klamki i na wysokości około 140 cm od poziomu podłogi oraz około 15 cm od otworu drzwiowego. Wyjątek stanowi łazienka. Jeśli jej łącznik znajdzie się na zewnątrz, nie będzie musiał mieć szczelnej obudowy. Także w małych pomieszczeniach gospodarczych wygodniej jest włączać światło przed wejściem do środka. Aby gniazda wtyczkowe w pokojach były mało widoczne, najlepiej zamontować je dość nisko – mniej więcej 30 cm nad podłogą. Gniazda wtyczkowe w kuchni powinny być natomiast instalowane powyżej poziomu szafek stojących, tzn. 100–130 cm nad podłogą. W pokojach gniazda powinny być podwójne lub – gdy jest taka potrzeba – nawet potrójne i rozmieszczone dość gęsto. Koszt gniazda jest niewielki, a wygoda duża. Liczba gniazd i wypustów oświetleniowych zależy od standardu wyposażenia.

Jakie gniazda wybrać?

Wszystkie gniazda montowane w domu – zgodnie z obowiązującymi przepisami – muszą mieć styk ochronny w postaci bolca lub zespołu dwóch styków umieszczonych po bokach (gniazda typu schuko z zespołem dwóch styków). W zależności od rodzaju gniazda, trzeba stosować odpowiednie rodzaje wtyczek. Gniazda montowane w łazienkach i innych pomieszczeniach mokrych muszą mieć dodatkowo klapkę, która chroni je przed zalaniem wodą.

Jakie łączniki stosować?

Zależnie od przeznaczenia stosuje się łączniki:

• jednokrotne – służą do włączania pojedynczych opraw oświetleniowych, zwykle wyposażonych w jedno źródło światła;
• dwukrotne – umieszcza się je w obwodach zasilających grupę opraw, które mają być włączane wybiórczo, lub żyrandole zawierające kilka źródeł światła;
• schodowe – pozwalają włączać światło w dwóch miejscach, np. przy schodach na parterze i piętrze lub przeciwległych końcach korytarza;
• krzyżowe – współpracując z łącznikami schodowymi umożliwiają sterowanie oświetleniem z kilku miejsc;
• zwierne – służą do uruchamiania instalacji dzwonkowej lub – współpracując z wyłącznikiem czasowym – oświetlenia klatki schodowej;
• ściemniacze – wyposażone są w podzespoły elektroniczne, umożliwiają regulację poziomu natężenia oświetlenia; dzięki funkcji pamięci – po wyłączeniu i ponownym włączeniu – mogą powracać do takiego poziomu, jaki był w chwili wyłączenia. Uwaga! Przy doborze ściemniacza należy brać pod uwagę fakt, że nie wszystkie źródła światła nadają się do współpracy z nim.

Czym się kierować  przy zakupie?

Inwestor, który zdecyduje się na samodzielny zakup materiałów, powinien:

• wybierać produkty renomowanych firm, opatrzone pełną informacją techniczną i mające znak CE;
• do pomieszczeń wilgotnych kupować wyłącznie osprzęt z podwójną izolacją, tzn. oznaczony podwójnym kwadratem; gniazda wtyczkowe muszą mieć klapkę;
• wybierać wyłącznie gniazda wtyczkowe ze stykiem ochronnym – bolcem (lub w pewnych przypadkach typu schuko) bez względu na rodzaj pomieszczenia, w którym mają być zainstalowane;
• zwracać uwagę na znaki bezpieczeństwa i napięcie pracy;
• nie kupować produktów niewiadomego pochodzenia;
• nie kierować się ceną – kryterium wyboru powinna stanowić jakość.

Jak instalować – w grupach czy oddzielnie?

W grupy można zestawiać same łączniki lub gniazda albo też łączniki i gniazda. Wszystko zależy od sposobu aranżacji pomieszczenia, liczby łączników i gniazd, jakie będziemy mieć w domu. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim funkcjonalność – montaż grupowy przyda się bardzo w kuchni, w okolicach blatu przeznaczonego do prac kuchennych, ponieważ możemy tam jednocześnie podłączyć kilka urządzeń AGD i np. łącznik światła podszafkowego. W łazience możemy zgromadzić łączniki i gniazda przy umywalce. Dobrym rozwiązaniem jest też grupowanie osprzętu przy wejściu do domu. Pozwoli ono włączać światło w holu, korytarzu, przed drzwiami wejściowymi lub wybrane obwody oświetlenia zewnętrznego. Montaż w grupach ma też walor estetyczny – ładniej wyglądają łączniki i gniazda umieszczone w jednym miejscu i obwiedzione ramką niż rozrzucone w kilku miejscach na ścianie.