Kominek w domu: jaki wybrać?

Kominek z otwartym paleniskiem czy z wkładem?

Tradycyjny otwarty kominek stanowi raczej ozdobę, nie nadaje się natomiast do ogrzewania większych przestrzeni niż pomieszczenie, w którym się znajduje. Wynika to z faktu, iż jedynie 10–15% procent ciepła pozostaje wewnątrz, natomiast  reszta ucieka przez komin. Ma niską sprawność – nie przekracza ona 30%. Drewno spala się w nim bardzo szybko, więc często trzeba je uzupełniać, co nie jest wygodne. Inaczej jest w przypadku zamykanych wkładów kominkowych, nawet tych o prostej konstrukcji. Mają one sprawność 50%, a te najwyższej jakości nawet 80%. To znaczy, że do ogrzewania domu zużyją dwuipółkrotnie mniej drewna niż tradycyjne kominki otwarte. Dzięki temu, że można znacznie ograniczyć dopływ powietrza do spalania, co spowalnia ten proces, czas między dokładaniem drewna do paleniska wydłuża się do kilku godzin. Jednym z ważniejszych elementów przy wykorzystaniu wkładów kominkowych  jest możliwość zastosowania systemu do transportowania ciepłego powietrza do innych pomieszczeń. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu jednego z dwóch rodzajów instalacji:

• połączenie z systemem dystrybucji gorącego powietrza (DGP). W tym systemie powietrze ogrzewane przez wkład kominkowy lub kasetę kanałami rozprowadzane jest do poszczególnych pomieszczeń. Wyloty kanałów są uzbrojone w specjalne nawiewniki, umieszczone w ścianach lub stropie. Jeżeli nie ma potrzeby prowadzenia długich kanałów w poziomie, przepływ powietrza odbywa się samoczynnie, grawitacyjnie. W przypadku większych odległości instaluje się wentylator, który wymusza przepływ powietrza. Do wykonania instalacji wykorzystuje się zaizolowane termicznie aluminiowe przewody o średnicy wewnętrznej 100–160 mm. System DGP jest stosunkowo tani, oprócz wentylatora i ewentualnie sterującego nim termostatu nie ma żadnych mechanizmów, które mogą się zepsuć. Niedogodnością systemu jest to, że działa tylko wtedy, kiedy palimy w kominku.

• ogrzewanie kominkiem z płaszczem wodnym, czyli zasilającym instalację centralnego ogrzewania. Jest bardziej skomplikowane niż system DGP, a tym samym droższe. Tego typu kominek to w praktyce cała kotłownia, która wymaga wielu urządzeń zabezpieczających i regulacyjnych. Przepływająca w nim woda ogrzewana jest przez spaliny pochodzące ze spalanego drewna i doprowadzana do grzejników. Moc cieplna takich kominków wynosi od kilkunastu do mniej więcej 40 kW. Zazwyczaj kominek z płaszczem wodnym nie jest jedynym źródłem ciepła. Dlaczego? Drewno pali się kilka godzin, potem woda w instalacji stygnie. Jeżeli na czas nie uzupełnimy paleniska drewnem, w mroźne dni instalacja może zamarznąć. Dla wygody instaluje się drugie źródło ciepła, np. kocioł gazowy, olejowy lub elektryczny.

Sprawdź kominki w serwisie tuznajdziesz.pl

Kryteria wyboru

Na rynku jest wiele firm oferujących kasety i wkłady kominkowe. Urządzenia te różnią się kształtem, sposobem otwierania drzwiczek (na bok, podnoszone do góry, chowane pod urządzenie), stylistyką elementów wykończeniowych oraz parametrami. Aby wybrać odpowiednie, musimy określić, do jakich celów będzie nam służył kominek.Jeśli chcemy używać go okazjonalnie, możemy wziąć pod uwagę jedynie jego walory estetyczne. Natomiast gdy ma być stałym bądź podstawowym źródłem ciepła w domu, najważniejsze będą jego parametry techniczne i użytkowe, czyli:

• sprawność – minimalna podczas normalnej pracy powinna wynosić około 70%, przy pracy zredukowanej – tzn. z ograniczonym dopływem powietrza do spalania – nawet ponad 80%,
• moc nominalna,
• średnie zużycie drewna podczas palenia – powinno wynosić około 2,5 kg/h (przy mocy nominalnej 7 kW),
• czas pracy bez uzupełniania opału – jeśli jednorazowy załadunek wystarczy na dziesięć godzin pracy, użytkowanie kominka będzie komfortowe,
• średnia temperatura spalin – nie powinna przekraczać 450°C.

Dobry wkład kominkowy musi być trwały i odporny na wielogodzinne działanie wysokiej temperatury, a także jej nagłe zmiany. Ważne, by był odporny na korozję i dobrze trzymał ciepło, czyli gromadził je i oddawał jeszcze przez długi czas po zgaszeniu paleniska. Wymagania te spełniają wkłady, których korpusy wykonane są z dobrej jakości materiałów – żeliwa lub płyt stalowych.

Kiedy wkład, kiedy kaseta?

Wkłady są przeznaczone do kominków nowych, budowanych od podstaw. Podłącza się je do przewodu kominowego i obudowuje. Kasety nadają się do instalowania w już istniejących kominkach tradycyjnych, a przy ich montażu nie trzeba wykonywać większych przeróbek. Dobiera się je do wielkości paleniska. Kasety – tak jak wkłady – mogą być również instalowane w nowo budowanych kominkach. Patrząc na gotowy kominek, trudno poznać, co zostało zamontowane wewnątrz: wkład czy kaseta kominkowa.

Stalowy czy żeliwny?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, który z nich jest lepszy. Korpusy wkładów żeliwnych są tańsze i lepiej akumulują ciepło niż stalowe. Zwłaszcza jeśli żeliwo jest dobrej jakości, a ścianki korpusu grube (8–10 mm). Natomiast zaletami korpusów ze stali są przede wszystkim szczelność i wzornictwo. Wkłady stalowe produkowane są z płyt o grubości 4–6 mm.

Niezbędne atesty

Wkłady i kasety kominkowe sprzedawane w Polsce muszą:

• mieć ważną aprobatę techniczną, a także ważną deklarację zgodności z wystawioną aprobatą, jeśli zostały wprowadzone na rynek przed 01.05.2004 r.,
• lub być zgodne z nową normą kominkową PN-EN 13229, gdy wprowadzono je do sprzedaży po 01.05.2004 r.

Kominki gazowe i elektryczne

Oprócz kominków tradycyjnych na paliwo stałe mamy możliwość zainstalowania kominka na gaz lub energię elektryczną. Nie musimy wówczas dbać o opał, oczyszczać paleniska i uważać, aby żarzące się węgliki nie spowodowały uszkodzeń czy pożaru. Są one zdecydowanie bardziej wygodne, każdy z nich ma jednak nieco inną specyfikę. Głównymi elementami kominka gazowego są: żeliwna obudowa, palnik gazowy (na gaz ziemny lub płynny) i imitacja drewna lub węgla (najczęściej ceramiczna). Nie ma tu tradycyjnego paleniska, ale kominek musi być podłączony do komina, który będzie odprowadzał spaliny wydobywające się podczas jego funkcjonowania. Jeśli natomiast korzysta się z kominka z zamkniętą komorą spalania i nie ma dostępu do komina, wówczas instaluje się przewód powietrzno-spalinowy, który odprowadza spaliny na zewnątrz budynku. Kominki gazowe mogą mieć palenisko niezasłonięte lub zasłonięte szybą. Płomień można zapalać zapałkami bądź zapalarką zasilaną bateriami. Ponadto kominki gazowe powinny mieć zabezpieczenie w postaci zaworu odcinającego dopływ gazu po zaniku płomienia, a także czujnik, który zapobiega cofaniu się spalin do wnętrza pomieszczeń. Kominki elektryczne nie wymagają podłączenia do wentylacji, a jedynie do instalacji elektrycznej – gniazdka, z którego będą czerpały energię. Mogą służyć do ogrzewania pomieszczeń lub pełnić funkcję wyłącznie dekoracyjne, tzn. płomień w tego typu urządzeniach może się palić, natomiast nie wydziela on ciepła. Takie kominki również mogą stanowić element centralnego ogrzewania.